eoluri formebi - diuna
რელიეფის დადებითი ფორმა; ქარის მიერ დაგროვილი ქვიშის ბორცვი. წარმოიქმნება მცენარეულობით გაუმაგრებელ ქვიშიან ზედაპირზე (ზღვის, მდინარის, ტბის სანაპიროებზე). უდაბნოს ბარხანისაგან განსხავებით, დიუნის ქარპირა შეზნექილი კალთა დამრეცია (8-20°), ქარზურგა გამოზნექილი კალთა – ციცაბო (32-40°), სიმაღლე 5-30 მ, ზოგჯერ 100 მ აღწევს. დიუნა გადაადგილდება გაბატონებული ქარის მიმართულებით ათიოდე მეტრის სიჩქარით წელიწადში.
დიუნების წარმოქმნის საუკეთესო ადგილია მოძრავი ქვიშებით დაფარული ვაკე ადგილები, სადაც ღია ქვიშიანი სივრცე ყოველთვის დაფარულია ქვიშის სერებითა და სხვადასხვა სიდიდისა და ფორმის ბორცვებით.
მოძრავ დიუნებს დიდი ზიანი მოაქვთ: ისინი ფარავენ მინდვრებს, ბაღებს, სოფლებსა და პატარა ქალაქებსაც კი. მათი მოძრაობის შესაჩერებლად მიმართავენ - ე. წ. ქვიშების გამაგრებას, რაც გამოიხატება ძირითადად მასობრივად დანერგილ ხეებსა თუ ბუჩქნარებში. ასეთ შემთხვევაში მცენარეული ფესვები ამაგრებენ ქვიშას და ქარი ვეღარ ახერხებს მათ გადატანას.
რელიეფის ასეთი ფორმები გავრცლებულია ევროპაში, აფრიკაში, ჩრდილოეთ ამერიკაში და სხვ.
მაგალითად
აფრიკა
აზია
The dunes in the Thar desert in India and Pakistan
Tottori Sand Dunes, Tottori Prefecture, Japan
Rig-e Jenn in the Central Desert of Iran.
Rig-e Lut in the Southeast of Iran.
The Ilocos Norte Sand Dunes in the Philippines, particularly Paoay Sand Dunes.
Mer'eb Dune (also written as Merheb) in United Arab Emirates, used as an arena for motor sports and skiing.
Gumuk Pasir Parangkusumo near Parangtritis beach in YogyakartaIndonesia.
Mui Ne, Vietnam.
Wahiba Sands, Oman
Teri, red dune complex in southern India
ევროპა
The Dune of Pilat, not far from Bordeaux, France, is the largest known sand dune in Europe
The Dunes of Piscinas, in the south west of Sardinia island.
Sands of Forvie within the Ythan Estuary complex, Aberdeenshire, Scotland.
Oxwich Dunes, near Swansea, is on the Gower Peninsula in Wales.
Winterton Dunes – Norfolk, England
Słowiński National Park, Poland
Akrotiri Sand Dune, Lemesos, Cyprus
Råbjerg mile, Northern Jutland, Denmark
Thy National Park, North Denmark Region, Denmark
Dunes of Corrubedo, Spain
São Jacinto Dunes Natural Reserve, Portugal
Rëra e Hedhur in Shëngjin, Albania
Hoge Veluwe National Park, Veluwe, Netherlands
Dunes of Texel National Park, Texel, Netherlands
Zuid-Kennemerland National Park, North Holland, Netherlands
ჩრდილოეთ ამერიკა
Great Kobuk Sand Dunes, the northern most sand dunes in the world, Kobuk Valley National Park, Alaska[14]
The Athabasca Sand Dunes, located in the Athabasca Sand Dunes Provincial Park, Saskatchewan.
The Kelso Dunes in the Mojave Desert of California.
Great Sand Dunes National Park, Colorado.
White Sands National Monument, New Mexico.
Little Sahara Recreation Area, Utah.
Sleeping Bear Dunes National Lakeshore, Michigan, on the east shore of Lake Michigan.
Indiana Dunes National Lakeshore, Indiana, on the south shore of Lake Michigan.[15][16]
Warren Dunes State Park, Michigan, on the east shore of Lake Michigan.
Grand Sable Dunes, in the Pictured Rocks National Lakeshore, Michigan.
Samalayuca Dunes, in the state of Chihuahua, Mexico
Algodones Dunes near Brawley, California.
Guadalupe-Nipomo Dunes, on the central coast of California.
Monahans Sandhills State Park near Odessa, Texas.
Beaver Dunes State Park near Beaver, Oklahoma.
The Killpecker sand dunes of the Red Desert in southwestern Wyoming.
Jockey's Ridge State Park – on the Outer Banks, North Carolina.
The Great Dune found in Cape Henlopen State Park in Lewes, Delaware.
Oregon Dunes National Recreation Area near Florence, Oregon, on the Pacific Coast.
Bruneau Dunes State Park – Owyhee Desert, Idaho
Hoffmaster State Park – Muskegon, Michigan
სამხრეთ ამერიკა
Lençóis Maranhenses National Park in the state of Maranhão, Brazil.
Jericoacoara National Park, in the state of Ceará, Brazil
Genipabu in Natal, Brazil
Medanos de Coro National Park near the town of Coro, in Falcón State, Venezuela
Duna Federico Kirbus in Catamarca Province, Argentina
Villa Gesell in Buenos Aires Province, Argentina
Cerro Blanco in Nazca Province, Peru
Cerro Medanoso in Atacama Region, Chile
Colún Beach, Valdivian Coastal Reserve in Chile
ოკეანე
Simpson Desert sand dunes, Queensland and Northern Territory, Australia
Fraser Island in Queensland, Australia
Cronulla sand dunes in New South Wales, Australia
Stockton Beach in New South Wales, Australia
Te Pake sand dunes near Cape Reinga, New Zealand
ქვიშის სისტემების დიუნა
Athabasca Sand Dunes Provincial Park, Alberta and Saskatchewan
Ashdod Sand Dune, Israel
Bamburgh Dunes, Northumberland, England
Bradley Beach, New Jersey
Circeo National Park, a Mediterranean dune area on the southwest coast of the Lazio region of Italy
Cronulla sand dunes, NSW, Australia
Crymlyn Burrows, Wales
Fraser Island, Queensland Australia, largest sand island in the world
Kenfig Burrows, Wales
Margam burrows, Wales
Murlough Sand Dunes, Newcastle, Co Down, Northern Ireland
Morfa Harlech sand dunes, Gwynedd, Wales
Newborough Warren, North Wales
Oregon Dunes National Recreation Area, near North Bend, Oregon
Sleeping Bear Dunes National Lakeshore, Michigan
Sandy Island Beach State Park, Richland, New York
Studland, Dorsetshire, England
Thy National Park, North Denmark Region, Denmark
Winterton, Norfolk, England
Ynyslas Sand Dunes, Wales
